مجموعه شماره 1 (تابلو های مینیاتور)
اطلاعات تکمیلی بزودی افزوده خواهد شد
مجموعه تصاویر :
سفال بدون لعاب متخلخل است آب و مایعات از جدار آن تراوش می نمایند ولی لعاب باعث می شود تا جدار آن غیر قابل نفوذ شده و برای نگهداری بعضی از مواد مانند روغن و غیره مناسب تر شود.
از طرف دیگر لعاب به زیبایی ظرف می افزاید و به هنرمند نیز امکان ابراز وجود می دهد.
رنگ کاشی های لعابی ایران از نظر زیبایی قابل تحسین است ، گنبدهای فیروزه ای رنگ همراه رنگ آسمان و سبزی درختان منظره ای فراموش نشدنی به وجود می آورد.
وجود کاشی گاری مساجد ، حمام ها ، کاروانسراها دلیل بر ذوق ایرانی و احترام او به هنر است.
امروزه کمابیش نیز هنر کاشی کاری وجود دارد ولی اهمیت هنری آن هیچگاه بپای گذشته نمی رسد.
هماهنگی رنگی که در کار گذشتگان مشاهده می شود در کاشی های امروزی به چشم نمی خورد.
کاشی های امروزی نقوشی خشک و ماشینی دارند ولی اگر نقاشان تحصیل کرده به این رشته روی آورند و با استفاده از فنون لعاب سازی که امروزه علم آن را ساده کرده است ، مشغول به کار شوند، شاید بتوان کارهای اصیلی مانند گذشته ولی متناسب با زمان به وجود آورد.
برگرفته از لعاب - کاشی - سفال
در این روش گل را در قالب چوبی قرار داده بعد از کوبیدن آن در قالب اضافه آن را با سیم می برند و با یک ضربه آن را از قالب بیرون می آورند. (که به آن خشت خام نیز می گویند)
پس از چیدن خشت ها بر روی زمین (به تعداد مورد نیاز بر اساس ابعاد کار) مجددا آن هارا دورگیری می کنند یهنی قسمت های اضافه را می برند تا خشت ها کاملا منظم و دقیق شوند.
سپس بر روی خشت ها طراحی کرده و حجم مورد نظر را بیرون آورده و یا گاهی به آن مجددا گل اضافه می کنند تا حجم بیشتری بگیرد.
پس از طراحی آن ها را برش داده و پشت آن هارا خالی می کنند (تا سریعتر خشک شود و وزنشان کمتر شود)
سپس آن هارا در گوشه ای از کارگاه قرارداده تا خشک شوند .
مطالب مرتبط :
در این روش با استفاده از سیلیکات سدیم ، دوغابی از گل درست می کنند که آب کمتری به همراه دارد.
این دوغاب را برای این که کاملا مخلوط شود داخل ظروف استوانه ای که به حالت افقی قرار گرفته و حول محور خود می چرخد می ریزند و پس از آن دوغاب را به وسیله لوله لاستیک به داخل قالب گچی که روی میزهای بزرگی قرار دارد هدایت می کنند.
پس از مدتی که این دوغاب در داخل قالب ها قشری مناسب به وجود آورد مقدار اضافی آن را خالی می کنند.
این قشر را که خود ظرف محسوب می شود پس از سفت شدن به آسانی از قالب بیرون می آورند.
این روش در بعضی از کارگاه های سفال تهران معمول است.
مطالب مرتبط :
در این روش ابتدا گل سفالی را که مقداری لوئی دارد با وردنه تخت می کنند و پس از آن که به ضخامت مناسب رسید آن را داخل یکی از قطعات قالب گچی قرار می دهند (قالب ممکن از دو یا سه یا چهار تکه و یا بیشتر تشکیل شده باشد) و با ضربه کنار دست آن را می کوبند تا فرو رفتگی های گچی را پر کند.
سپس با تکه ای ابر خیس آن را صاف می کنند و اضافات آن را که از قالب بیرون آمده با کارد می برند.
قطعات دیگر قالب گچی را بدین وسیله با صفحات گل پر می کنند و آن ها را به هم جفت می نمایند و دور قالب را با کش می بندند.
خطوط فواصل قالب ها را از داخل با انگشت فشار می دهند تا در گل شیار به وجود بیاید. آنگاه فتیله هائی را که با گل درست کرده اند داخل این شیارها قرار می دهند تا قطعات مجزای گل به خوبی به هم بچسبند.
چون قالب گچی آب را جذب می کند، پس از مدتی می توان آن را از قالب بیرون آورده و در گوشه ای از کارگاه قرار داد تا کاملا خشک شود.
برگرفته از لعاب - کاشی - سفال
مطالب مرتبط :
1- چرخ کار
در ابتدا ظروف سفالی را تماما با دست می ساختند و به همین جهت پیشرفت آن به کندی صورت می گرفت ولی با اختراع چرخ تحول بزرگی در سفال گری به وجود آمود، زیرا کوزه گر از طریق آن توانست تولید محصولات خود را تا اندازه قابل ملاحظه ای بالا ببرد. تا آنجا که هیچ تکنیک دیگری یارای رقابت با آن را نداشت.
البته همه کس نمی تواند این کار را انجام دهد و خود مهارت و استادی لازم دارد ، شاید مدتهای زیادی وقت لازم باشد تا شخصی بتواند با فن چرخکاری آشنا شود ، به همین جهت استادان چرخ کار در میان سفال سازان احترام زیادی دارند.
در تکنیک چرخ اصولا دو نوع کار ساخته می شود. یکی ریز بار که شامل ظروف کوچک است و دیگری درشت بار که شامل ظروف بزرگی مانند خمره و غیره می باشد .
ظرف های کوچک سفالی را در یک مرحله می سازند و پس از آنکه خشک شد ته آن را در روی چرخ تراش داده و شکل می دهند
ولی ظروف بزرگ سفالی را در چندین مرحله می سازند زیرا گل تحمل ندارد و باید صبر کنند تا خود را بگیرد و دوباره روی آن کار کنند.
ساختمان چرخ سنتی را به همراه تصویر و جزئیات در ادامه مطلب مشاهده کنید ....
دانشمندان در مورد چسبندگی مطالعات زیادی کرده اند ولی کاملا به مکانیزم صحیح آن پی نبرده اند. چسبندگی گل تا اندازه زیادی به کوچکی ذرات گل بستگی دارد. جذب شیمیائی بین ذرات گل نیز می تواند عامل چسبندگی به حساب آید زیرا وقتی الکترولیت به گل اضافه می کنیم این خاصیت را از دست می دهد.
وجود مواد کربنی نیز این حالت را تشدید می کند . مواد آلی نظیر صمغ عربی نیز باعث ازدیاد چسبندگی گل
می شود.
وجود مقدار کم مواد آلی مفید ولی زیاد آن ترک خوردگی بوجود می آورد.
گل های سفال گری از نظر میزان چسبندگی با هم فرق دارند . بعضی از آن ها که چسبندگی کمتری دارند ، در ساخت آجر به کار می روند.
برگرفته از لعاب - کاش - سفال
خاک سرامیک را برای جداکردن دانه های شن و ماسه آن در حوضچه کوچکی که محتوی آب است می ریزند تا به صورت دوغاب درآید و دانه های شن و ماسه که سنگین ترند ته نشین می شود.
دوغاب از سوراخی که مقداری از کف حوضچه کوچک بالاتر است به داخل حوضچه بزرگتری می ریزد .
دوغاب در این حوضچه سفت می شود که یا بلافاصله مصرف می گردد و یا به صورت قطعات مکعب شکلی بریده شده و برای مصرف رمستانی نگهداری می شود.
برگرفته از لعاب ، کاشی ، سفال
در این مدت طولانی آب طی جریان خود باعث فرسایش سنگ ها شده و آن هاا را به صورت ذرات ریزی به این طرف و آن طرف حمل می کرد. گیاهان و درختان نیز در این تغییرات شرکت کرده و باد ذراتی را که آب بوجود آورده بود با خود حمل میکرد و به ریزتر کردن آنها کمک می نمود.
این ذرات ریز در زمین هر روز بیشتر و بیشتر می شد و بروی هم انباشته می گردید و تحت فشار و حرارت بار دیگر به صورت سنگ در می آمد.
همیشه قسمتی از این مواد ریز که خاک نام دارد در دلتای رودخانه ها انباشته شده و مورد استفاده سفال گران قرار می گیرد.
برگرفته از کتاب : لعاب ، کاشی ، سفال
آموزش و مقالات بسیاری در سطح اینترنت وجود دارد اما در زمینه سفال و تولید سفال مطالب چشم گیری یافت نمی شود.