در این قسمت 4 روش استفاده از گل برای سفال گری گفته می شود

1- چرخ کار

در ابتدا ظروف سفالی را تماما با دست می ساختند و به همین جهت پیشرفت آن به کندی صورت می گرفت ولی با اختراع چرخ تحول بزرگی در سفال گری به وجود آمود، زیرا کوزه گر از طریق آن توانست تولید محصولات خود را تا اندازه قابل ملاحظه ای بالا ببرد. تا آنجا که هیچ تکنیک دیگری یارای رقابت با آن را نداشت.

البته همه کس نمی تواند این کار را انجام دهد و خود مهارت و استادی لازم دارد ، شاید مدتهای زیادی وقت لازم باشد تا شخصی بتواند با فن چرخکاری آشنا شود ، به همین جهت استادان چرخ کار در میان سفال سازان احترام زیادی دارند.

در تکنیک چرخ اصولا دو نوع کار ساخته می شود. یکی ریز بار که شامل ظروف کوچک است و دیگری درشت بار که شامل ظروف بزرگی مانند خمره و غیره می باشد .

ظرف های کوچک سفالی را در یک مرحله می سازند و پس از آنکه خشک شد ته آن را در روی چرخ تراش داده و شکل می دهند

ولی ظروف بزرگ سفالی را در چندین مرحله می سازند زیرا گل تحمل ندارد و باید صبر کنند تا خود را بگیرد و دوباره روی آن کار کنند.



ساختمان چرخ سفالگری

چرخ های سنتی مانند چرخ های سنتی همدان دارای یک صفحه مدور چوبی بزرگ و یک صفحه مدور چوبی کوچک درست شده که هر دو با فواصل معینی به حالت افقی قرار گرفته اند و میله ای از وسط آن ها می گذرد.

صفحه ی بزرگ برای ذخیره انرژی است و کار چرخ لنگر را انجام می دهد و صفحه کوچک محل قرار گرفتن گل است.

انتهای پایین میله ی عمودی آهنی و نازک است و بر روی صفحه ای آهنی که وسط آن کمی گود شده قرار می گیرد و حول محور خود می چرخد.

در قسمت زیر صفحه ی کوچک به میله عمودی یک بلبرینگ وصل شده که عمل حرکت را آسان می سازد. تمام این دستگاه را بوسیله دیوار گلی به زمین ثابت می کنند و استاد چرخ بر جای خود می نشیند و با ضربه پای راست خود چرخ را به حرکت در می آورد و پای چپش را روی چوبی افقی که در قسمت جلو دستگاه نصب شده می گذارد .

همین که چرخ سرعت گرفت گلوله گل را با دو دست محکم بر روی صفحه کوچک می کوبد و دست های خود را با آبی که در کنار او قرار گرفته خیس نموده و شروع به کار می کند. 

برگرفته از لعاب - کاشی - سفال

(در آینده فیلم آموزش چرخ کاری رو نیز بر روی سایت قرار خواهیم داد)


در قسمت بعد روش استفاده از قالب گچی را توضیح خواهم داد


مطالب مرتبط :

روش استفاده از گل در سفال گری (قسمت اول : چرخ کار سفال)

روش استفاده از گل در سفال گری (قسمت دوم : قالب ها گچی)